بحث:مقام (موسیقی)

ارموی

حال که به نیشابوری پرداخته شده، لازم است به تنظیمیه یا ارموی و اصحابش هم بپردازیم که وزن رعایت شود. چون تحولات زیادی در سیستم قدیم ایجاد کردند و مسیر نیشابوری ادامه نیافته و آن‌چه نهایتاً به نظام دستگاهی رسیده، تغییرات ارموی بوده است. mOsior (بحث) ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۱۴ (UTC)

@MOSIOR: صدالبته درس می‌گویید. در واقع در بحث موسیقی سنتی ایران (مقام و دستگاه) باید قطعاً سه نفر را ذکر کرد:‌فارابی، ارموی و علینقی وزیری. نیشابوری را من نمی‌شناختم (ممنون که من را به سمتش هدایت کردید) و با توجه به نقش او، می‌شود گفت که حالا آن فهرست چهارنفره شده. اما وزنی که ارموی در تکوین مقام‌ها داشته به مراتب بیشتر است. — حجت/^بحث ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۳۱ (UTC)

@Huji: عبدالقادر مراغی را از قلم انداختید :-) به‌آفرید ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۴۰ (UTC)

۲۴ گوشه

در جامع‌الالحان (به قول عبدالقادر) «گوشه» اصطلاحی‌است که متأخران بر مقامات اطلاق می‌کنند. آن ۲۴ گوشه که در مقالهٔ ویکی‌پدیا ذکرشان رفته‌است «شعبات»‌اند و نه گوشه‌ها (۲۴ شعبه و نه ۲۴ گوشه). به‌آفرید ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۳۹ (UTC)

درست است. راه حل آن است که گوشه (موسیقی) را ویرایش کنیم و دربارهٔ تغییر معنای گوشه در طول زمان توضیح بدهیم. جزو برنامه‌هایم هست اما هنوز به آن نرسیده‌ام — حجت/^بحث ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۰۴ (UTC)

@Behaafarid: لطفاً در گوشه (موسیقی)#مفهوم گوشه سطر اول جایی که برچسب مدرک زده‌ام، جامع‌الالحان را به عنوان مدرک بیفزایید. من به کتاب دسترسی ندارم. — حجت/^بحث ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۵۰ (UTC)

عبدالقادر و دو اصطلاح مقام و پرده

در مقاله نوشته شده‌است که عبدالقادر اصطلاح مقام را به جای پرده استفاده کرده‌است. لیک در جامع‌الالحان هر دو اصطلاح پرده و مقام به جای هم به کار رفته‌اند و اتفاقاً پرده بیشتر از مقام به کار رفته‌است. به‌آفرید ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۴۷ (UTC)

سلام. البته منظور این بوده که اول‌بار مراغی لفظ مقام را به‌کار برده. وگرنه بارها واژه پرده را گفته. mOsior (بحث) ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۱۶ (UTC)

سلام. البته مراغی نخستین کس نبوده‌است. وی خود گوید که متأخران اصطلاح مقام را به کار برده‌اند (ص ۱۲۷). و نیز شاید بهتر باشد که گفت «مقام را در کنار و هم‌معنی پرده استفاده کرد.» به‌آفرید ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۳۶ (UTC)

من منبعی قبل از او ندیدم. اگر شما دیده‌اید، ذکر کنید خیلی هم خوب می‌شود. mOsior (بحث) ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۴۰ (UTC)

یقیناً او مخترع عبارت «مقام» نبوده‌است. متن مقاله هم می‌گوید که اولین بار قطب‌الدین شیرازی آن را به کار برد. منظور جناب پورجوادی احتمالاً این بوده که مقام و پرده اولین بر در متون مراغی «مترادف» به کار رفته‌اند. خود به‌آفرید زحمت تغییر جمله را کشید. — حجت/^بحث ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۰۳ (UTC)

پردهٔ عراق

در مقالهٔ‌ ویکی‌پدیا پردهٔ عراق به همراه نت تکرار شونده در اکتاو بالاتر ده نت است. در حالی که در جامع‌الالحان نُه نت (نغمه) است. لطفاً منبعتان را بر رسید. به‌آفرید ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۳۸ (UTC)

@Behaafarid: بررسی کردم؛ در کتاب فخرالدینی ص ۴۷ دقیقاً به همین شکل (ده نت) آمده‌است. فخرالدینی در ص ۴۶ می‌گوید که این‌ها را از رسالهٔ شرفیهٔ ارموی آورده. شاید در جامع‌الالحان (که بعد از شرفیه نوشته شده)، مراغی تفسیر خودش را آورده باشد. مبنا را به نظر من بهتر است که قدیمی‌ترین تعریف قرار بدهیم. — حجت/^بحث ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۵۹ (UTC)

خیلی عجیب است. البته بگویم که ارموی با اینکه انقلابی کرد و از اساتید مسلم بود حرف آخر را نزده‌است و ایرادات کوچکی در کارش هست که عبدالقادر در کمال تواضع ضمن فرستادن درود به روان ارموی در جای‌جای جامع‌الالحان برشمرده‌است (‌و البته در پاره‌ای از موارد هم از اقوال ارموی در برابر اعتراضات دیگران دفاع کرده‌است) و البته کاملاً ممکن است که اینها سهوالقلم یا مشکل نسخه‌ای بوده باشد که عبدالقادر در اختیار داشته‌است و یا اصلاً شاید با گذشت زمان تغییر کرده بوده‌ باشد نه اینکه ارموی نمی‌دانسته‌است. ولی به هر حال چند مثال می‌آورم: مثلاً ارموی گفته‌است که آوازها دورند عبدالقادر اشاره می‌کند که همهٔ آوازها دور نیستند چون شامل بعد ذی‌الکل نمی‌شوند. یا عبدالقادر می‌گوید ارموی فلان نغمه‌ها را در پردهٔ حجاز گنجانده‌است ولی جملهٔ ارباب عمل متفق‌اند که پردهٔ حجاز شامل نغمه‌های دیگری‌است. (این کاملاً ممکن است مشکل نسخه یا سهوالقلم بوده باشد). طرفه اینکه من ندیده‌ام (شاید دقت نکرده‌ام) که عبدالقادر در پردهٔ عراق اعتراضی به ارموی کند. و همین قضیه را بودارتر می‌کند. متأسفانه کتاب‌های ارموی در کتابخانهٔ من موجود نیست. شاید کاویدن مسئلهٔ ده‌نغمگی پردهٔ عراق بهانهٔ خوبی باشد تا در آبادی کتابخانه‌ام بکوشم . این از این. نکتهٔ دیگر اینکه به نظر من بهتر است که مبنا را زمان اوج موسیقی قدیم قرار دهیم که زمان مراغی‌است و او آثار گذشتگان (از جمله ارموی) را در نظر گرفته‌است. ولی اصراری نمی‌دارم. نکتهٔ آخر اینکه پردهٔ عراق در مقاله با نت لا شروع شده‌است. علی‌القاعده سُل باید بود. به‌آفرید ‏۱۰ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۱۶ (UTC)

@Huji: من هنوز نسخه‌ای از رسالهٔ شرقیه به کف نیاورده‌ام لیک نسخهٔ عربی به همراه ترجمهٔ فارسی الادوار ارموی را یافتم و پردهٔ عراق در آن (ص ۵۴) همان نه نتی است که در جامع‌الالحان هم آمده‌است. اکنون تقریباً مطمئنم که یا فخرالدینی یا یکی از حروف‌چینان اشتباه کرده‌اند: می‌بمل اضافه است. مشخصات منبع:

• ارموی، صفی‌الدین (۱۳۸۰)، کتاب الادوار فی الموسیقی، ترجمهٔ ناشناخته، به کوشش به اهتمام آریو رستمی.، تهران: میراث مکتوب

به‌آفرید ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۴۳ (UTC)

@Behaafarid: در سفر هستم و کتاب همراهم نیست. به محض بازگشت باز چک می‌کنم اما تقریباً یقین دارم که در کتاب از لا شروع شده (که برای خود من هم عجیب بود). تصویری از کتاب ارموی (جایی که عراق را شرح داده یا نت‌نویسی آورده) برای ایمیل می‌کنید؟ — حجت/^بحث ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۳:۱۱ (UTC)

در کتاب، شروع از نت سل است. --   آزادسرو  ♠  ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۰۰ (UTC)

@Behaafarid: بله شروع از سل است. اصلاح کردم — حجت/^بحث ‏۲۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۲۳:۴۴ (UTC)

زنگوله

@Huji: الان متوجه شدم در مقاله (یعنی نگاره‌ای که شما با نظر در اثر فخرالدینی افزوده‌اید) پردهٔ زنگوله یک «فا دیز» اضافه می‌دارد. هم جامع‌الالحان^* و هم الادوار را بر رسیدم. خبری از نغمهٔ «یز» (که در مقاله معادل فا دیز آمده‌است) در دور زنگوله نیست. لطفاً دوباره در منبعتان نظری افکنید. سپاسگزارم. به‌آفرید ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۶:۰۲ (UTC)

@Behaafarid: نگاه کردم؛ کتاب فخرالدینی مشخصاً هم یه و هم یز را به کار برده (فا بکار و فا دیز). — حجت/^بحث ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۴:۰۳ (UTC)

جل‌ّالخالق. آن از عراق، این از زنگوله. تصویر دو صفحه از کتاب ارموی (پردهٔ عراق، پردهٔ زنگوله) را که حاوی صورت صحبح است برایتان فرستادم. به‌آفرید ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۶:۴۴ (UTC)

@Behaafarid: برای من خیلی جای تعجب ندارد. به نظر می‌رسد که نویسندگان معاصر ما، از قضیهٔ مقام‌ها به قول انگلیسی‌ها move on کرده‌اند و خیلی نمی‌خواهند انرژی روی درست نقل کردنش بگذارند. بماند که ممکن است واقعاً نسخ خطی متفاوتی هم در دسترسشان بوده باشد. در صد سال اخیر، به نظر می‌رسد تمرکز همه روی دستگاه‌ها بوده، یعنی سیستمی که این قدر بی در و پیکر است که نمی‌توانی به کسی بگویی اشتباه کرده چون همه چیز در آن نامطمئن است! — حجت/^بحث ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۲۸ (UTC)

عرضم به حضور انورتان که اگر مقام به کار موسیقی امروزی نیاید به کار تاریخ موسیقی می‌آید. از این رو جای تأسف است اگر از مقام‌ها گذر کرده باشند. و اما تفاوت نسخ. مقام‌ها و نغمه‌های مربوط و غیره در جای‌جای جامع‌الالحان و الادوار به انحا مختلف تکرار شده‌است. مثلاً هر هفده طبقهٔ مقام عراق را نوشته‌اند حتی اگر در یکی از طبقات کاتب اشتباه کرده باشد ۱۶ طبقهٔ دیگر هست که با یاری آن می‌توان صورت صحیح را باز یافت. وانگهی در جایی از جامع‌الالحان عبدالقادر متذکر می‌شود که تکرار مکررات می‌کند تا نوآموزان بهتر متوجه مطلب شوند. خلاصه به قدری شاهد از جاهای مختلف هست که اشتباه احتمالی کاتب را به راحتی می‌توان اصلاح کرد. نکتهٔ آخری که در امتناع گوشزد اشتباه در نظام کنونی متذکر شده بودید شیک بود و جای تأمل دارد! به‌آفرید ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۴:۱۷ (UTC)

^*پ.ن. اشتباه از من بوده‌است در جامع‌الالحان چنین نیست. پایین‌تر را ببینید به‌آفرید ‏۳۱ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۲۲:۲۵ (UTC)

نوا

@Behaafarid: از شما می‌پرسم چون حدس می‌زنم شاید شما بهتر بدانید، اما باقی دوستان هم اگر بدانند و راهنمایی کنند ممنون می‌شوم.

چیزی که در موسیقی عربی به عنوان «گام پایه» تلقی می‌شود (و در مقاله هم مبسوط شرح داده‌ام)، از نظر فواصل خیلی نزدیک (یا شاید دقیقاً منطبق بر) دستگاه نوا در موسیقی دستگاهی ایران است. اعراب ولی آن را «راست» می‌نامند که نامی است که از زمان اشتراک (دوران فارابی و ارموی) برایش به کار می‌رفته. اما در موسیقی ایرانی ما دیگر واژهٔ «راست» به کار نمی‌بریم (جز در راست پنجگاه، که بحثی جداست و از نظر فواصل هم به ماهور نزدیک است). از طرف دیگر یک مقام نوا هم در دوران اشتراک وجود داشته، که ربع پرده هم نداشته. در موسیقی عربی هم چیزی شبیه به آن (با یک دیز اضافه‌تر روی درجهٔ چهارم) وجود دارد که به آن نوا اثر می‌گویند. این نوای قدیمی را ما الان دقیقاً‌ در دستگاه‌های امروزی کجا داریم؟ همچنین آیا هیچ سندی هست که چرا در تبدیل مقام به دستگاه، تصمیم گرفتند که نام «نوا» را برای مقامی کاملاً نامرتبط به کار ببرند و راست را کنار بگذارند؟ — حجت/^بحث ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۰:۵۰ (UTC)

شرمنده نمی‌دانم. به‌آفرید ‏۲۱ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۵۱ (UTC)

آواز = مقام ناقص

@Huji: . در این ویرایش به نقل از لطفی گفته شده‌است که آواز مقام ناقص است. [و مقام یک اکتاو است] این مطلب منبع می‌دارد و منبعش هم گردن‌کلفت است و به گونه‌ای هم یاد شده‌است که مسئولیت درستی یا نادرستی‌اش متوجه لطفی‌است. از این رو به آسانی نمی‌توان حذف کرد. لیک بدانید که گفته‌اش نادرست است. چرا که مثلاً شهناز بعد کل و ربع کل است (یعنی بیشتر از یک اکتاو). و کواشت دقیقاً معادل یک اکتاو است: یح یز یج‍ یب ی ح و ج‍ ا. کردانیا هم دقیقاً معادل یک اکتاو است: یح یو ید یا ح و د ا. پس ،از شش آواز، سه آواز فاصلهٔ یک اکتاو یا بیشتر را می‌پوشاند. (جامع‌الالحان ۱۳۵ – ۱۳۸). تازه مراغی بر قول صاحب الادوار اعتراض می‌کند که چرا گفته‌است «و بعض الادوار یسمّونه آواز» (ص ۱۳۸). یعنی چرا گفته‌است بعضی دورها را (و دور یک اکتاو است) آواز می‌خوانند. به‌آفرید ‏۲۱ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۴۷ (UTC)

@Behaafarid: در این که چی درست است چی غلط که نمی‌شود قضاوت کرد؛ تحلیل لطفی و نیز تحلیل شما همگی مبتنی بر استنباط متن عربی آثار ارموی/مراغی (یا تحلیل با واسطهٔ آن اگر از نسخهٔ فارسی استفاده کنید/کنند) است. من هم نظرم به نظر شما نزدیک‌تر است تا لطفی (نه فقط در این مورد) اما به قول شما منبعش گردن‌کلفت بود و به نظرم باید در مقاله میامد. با این حال فکر کردم می‌شود به لطفی منصوبش کنم که مشخص شود دیدگاه اکثریت نیست — حجت/^بحث ‏۲۱ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۴:۱۲ (UTC)

چه بگویم؟ نص صریح است. استنباط و تحلیل نیست: «اما استخراج کواشت: و آن قبل از این بیان کردیم و اینجا نیز برای توضیح، تکرار کنیم و گوییم که آن نه نغمه است بر این مثال: یح. [یو] .. یج‍ یب . ی . ح . و .. ج‍ . ا». (جامع الالحان ص ۱۳۶) و همین فهرست در صفحهٔ ۶۷ مقاصدالالحان آمده‌است. خلاصه این چیزی نیست که من بخواهم تحلیل یا حتی ترجمه کنم. فارسی همه‌فهم است و چیزی‌است که خود مراغی نوشته‌است یعنی حتی به خط خود مؤلف است. نکته‌ای که از این بحث (راجع به عقیدهٔ لطفی) و بحث‌های مشابه (راجع به سخنان فخرالدینی) دستگیرم شده‌است این است که وضعیت و کیفیت کارهای پژوهشی در زمینهٔ موسیقی قدیم ایرانی دلچسب نیست. تازه اگر دوستانه، همدلانه و با دیدهٔ خطاپوش بنگریم و گرنه توصیف‌های دیگری هم می‌توان کرد.به‌آفرید ‏۲۱ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۲۱:۳۸ (UTC)

بایگانی منابع برخط

ربات:بایگانی برخی از منابع برخط انجام شد Fatemibot ♪ ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۰۰ (UTC)

اشتباه فخرالدینی

@Behaafarid: خاطرم نیست کجا اما شما بودید که اول بار اشاره کردید که جنس آخری در نموداری که در این مقاله آمده اشتباه است. اگر خاطرتان باشد گفتم که اشتباه از فخر‌الدینی است. خواستم بگویم که با بحورالالحان چک کردم و دقیقاً اشتباه از فخرالدینی است. فواصل «ج‍ ج‍ ج‍ ب» را اشتباهی از آخر به اول اعمال کرده و به «ب ج‍ ج‍ ج‍» رسیده که حاصلش همین شده که می‌بینید. تصویر را متعاقباً اصلاح خواهم کرد. — حجت/^بحث ‏۲ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۳:۲۷ (UTC)

@Huji: سپاس و خدا را شکر. یکی انجام شد. دو تا مانده است: نغمه‌های عراق و زنگوله نادرست است. چنان که در بالا آورده‌ام. به‌آفرید ‏۴ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۵:۴۱ (UTC)

@Behaafarid: الان باید درست شده باشد. بررسی می‌کنید؟ — حجت/^بحث ‏۲۹ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۰:۴۹ (UTC)

@Huji: . درود. در مورد عراق درست است. هم در الادوار ارموی و هم در جامع‌الالحان مراغی ایدون است. در مورد زنگوله قضیه جالب شد. پارسال متوجه این نشده بودم. در نسخهٔ الادوار ارموی که می‌دارم [۱] نغمه‌های زنگوله «ا د و ح ی یج‍ یه یح» است. (ص ۶۶) یح که همان ا است ولی یک اکتاو بالاتر. خلاصه با احتساب یح هشت نغمه است. فقط هم در این یک جدول نیست مثلاً در شکل صفحهٔ ۵۲ همین نغمه‌هاست و نیز در جدول صفحهٔ ۳۴. در نسخهٔ عربی هم (ص ۱۶۷ همان) همین نغمه‌ها آمده‌است. و این سبب اعتراض من به شما بود. اما این بار که نگریستم و نمی‌دانم چرا بار نخست به نظرم نیامد در جامع‌الالحان [۲] زنگوله نه نغمه می‌دارد: «ا د و ح ی یج‍ یه یز یح» (ر.ک. مثلاً به جدول ص ۱۲۱ در ادوار زنگوله). این یز همان فادیز کذایی‌است. جالب اینکه در صفحهٔ ۱۵۴ به توضیحی از عبدالقادر بر خوردم که گویا برای شخص من(!) نوشته‌است: «و عراق مخالف زنگوله باشد در یک نغمه وقتی که ابتدای هر دو از یک مرکز باشد و آن نغمهٔ دوم باشد چه نغمهٔ دوم عراق ج‍ است و نغمهٔ دوم زنگوله د. باقی نغمات موافق باشند [...] و این سخنان که بجهت توضیح بعد از دایره نبشتیم از سخنانی که قبل از دایره‌است معلوم می‌شود اما به حکم «من تکرّر تقدر» تکرار کردیم چه در این فن اشکال بسیار است خصوصاً در این فصل که مذکور شد» [روحت شاد باد عبدالقادر جان].

حال سؤال پیش می‌آید چرا در ارموی چنین شده‌است. و این به نزد من هنوز از اسرار است. چرا که مثلاً در نسخهٔ مقاصدالالحان که می‌دارم [۳] در صفحهٔ ۸۳ عبدالقادر به نقل از ارموی می‌گوید: «و صاحب ادوار بدین عبارة گفته‌است [...] 'و عراق یخالف زنکوله بنغمة واحدة هی الثانیة لانها ج‍ فی العراق و د فی زنکوله'»!

خلاصه اینکه من با آنچه هست راضی‌ام. با سپاس از شما.

1. صفی‌الدین ارموی، عبدالمؤمن بن یوسف (۱۳۸۰)، کتاب الادوار فی الموسیقی (ترجمهٔ فارسی به انضمام متن عربی آن)، ترجمهٔ ناشناخته، به کوشش به اهتمام آریو رستمی.، میراث مکتوب
2. مراغی، عبدالقادربن غیبی حافظ (۱۳۶۶)، جامع‌الالحان، به کوشش به اهتمام تقی بینش.، علمی و فرهنگی
3. مراغی، عبدالقادر بن غیبی حافظ (۲۵۳۶)، مقاصدالالحان، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب

به‌آفرید ‏۳۱ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۲۲:۲۰ (UTC)

@Behaafarid: ممنون از پاسخ. من هم متوجه این ناهماهنگی شدم و نهایتاً تصمیم گرفتم چنان کنم که دیدید و پسندیدید — حجت/^بحث ‏۱ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۳:۰۰ (UTC)

پیوند با ویکی های دیگر

این مقاله در سایر ویکی ها به مقام عربی پیوند دارد.Puuya (بحث) ‏۷ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۳:۳۷ (UTC)

@Pouyakhani: مطلعم. باید مقاله ویکی‌پدیای انگلیسی را هم بنویسم تا مشکلش حل بشود. در حال حاضر مفهوم کلی مقام (که وابسته به یک کشور یا منطقه خاص نباشد) در ویکی‌پدیای انگلیسی و بیشتر ویکی‌های دیگر نداریم. — حجت/^بحث ‏۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۱:۳۵ (UTC)

پیوندهای خارجی اصلاح شدند (سپتامبر ۲۰۱۹)

سلام همکاران ویرایشگر.

من به‌تازگی ۱ پیوند خارجی موجود در مقام (موسیقی) را اصلاح کردم. لطفاً ویرایشم را بازبینی کنید. اگر پرسشی دارید یا می‌خواهید ربات پیوندها یا چند صفحه را نادیده بگیرد، لطفاً این راهنمای ساده را برای دریافت اطلاعات بیشتر ببینید. من تغییرات زیر را انجام دادم:

• بایگانی https://web.archive.org/web/20080126155107/http://www.maqamworld.com/ajnas.html به http://www.maqamworld.com/ajnas.html افزوده شد.

لطفاً برای اصلاح خطاهای ربات به راهنما مراجعه کنید.

با احترام.—InternetArchiveBot (گزارش اشکال) ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۳:۴۸ (UTC)

پیوندهای خارجی اصلاح شدند (اکتبر ۲۰۱۹)

سلام همکاران ویرایشگر.

من به‌تازگی ۱ پیوند خارجی موجود در مقام (موسیقی) را اصلاح کردم. لطفاً ویرایشم را بازبینی کنید. اگر پرسشی دارید یا می‌خواهید ربات پیوندها یا چند صفحه را نادیده بگیرد، لطفاً این راهنمای ساده را برای دریافت اطلاعات بیشتر ببینید. من تغییرات زیر را انجام دادم:

• بایگانی https://web.archive.org/web/20161223124548/http://maqamworld.com/maqamindex.html به http://www.maqamworld.com/maqamindex.html افزوده شد.

لطفاً برای اصلاح خطاهای ربات به راهنما مراجعه کنید.

با احترام.—InternetArchiveBot (گزارش اشکال) ‏۲۹ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۲۰ (UTC)